Gebeliğin 24. Hafta ve 28 Haftalarında yapılacak testler

Hamileliğin 24-28 haftaları arasında yapılacak test ve tahliller; Hayatı boyunca diyabet belirtisi göstermemiş bir kadında bile hamilelik süresince oluşabilecek insülin dengesizlikleri yüzünden diyabete rastlanabiliyor.  ‘Gestasyonel Diyabet’ de denilen bu durum, hamileliklerin %3 ile %10’unda görülebilir. Bu haftalarda yapılacak olan testlerde gebeliğe bağlı diyabet görülüp 50 gr. glukoz tarama testine bakılır. Yapılan testin pozitif çıkması durumunda yani; açlık kan şekeri düzeyinin (100 sınırından fazla ve tokluk kan şekerinin 140 mg’ın üzerinde olduğu durumlarda, 100 gramlık glukoz testi yapılır. Bu haftada bebeğin anne karnındaki beslenme düzeyi ölçümüyle ilgili doppler testi de önerilir. Gebeliğin 24. Haftasından sonra anne adayında gebelik zehirlenmesi olarak da bilinen preeklampsi riskinin olma olasılığı değerlendirilir.

Tansiyonun gebelikte kontrolsüz yükselmesi denir. Gebelik zehirlenmesi hem annenin hem de bebeğin hayatını tehlikeye sokar. Preeklampsi el ayak ve yüzde şişlik (ödem) idrarda fazla miktarda protein atılımı ve yüksek tansiyon gibi belirtilerle kendini gösterir.  Tedavi edilmezse bebek ve anne ölümüne yol açabilen ciddi bir hastalıktır. Nedeni olarak kadınlarda bulunan fazla gebelik hormonlarının beyaz kan hücrelerinin işlevini değiştirmesi olarak ifade edilir. Araştırmaya göre, 40 yaş üstü kadınlarda daha fazla görülen preeklampsi, aşırı kilo ya da aile geçmişinde olması durumunda.

24-28 haftalar arasında biyofizik profil değerlendirilmesiyle bebeğin gelişimi, baş ve bacak ölçümü izlenirken amniyon sıvısı da ultrasonografi yardımıyla gözlenir.

Şeker yükleme testi olarak bilinen oral glukoz tolerans testi, anne adayının insülin dengesini ölçmek ve diyabet riski taşıyıp taşımadığını öğrenmek için yapılan bir testtir. Diyabet gelişme riskinin en yüksek olduğu haftalar olan 24-28 haftalar arasında yapılır.  Şeker hastalığı yani diyabet, kanda ki glukoz seviyesinin aşırı derecede yüksek olması ile ortaya çıkan metabolik bozukluktur. Bazı kadınlarda gebelik öncesi görülebilir. Ancak gebeliğin ikinci üç aylık döneminde ve sonrasında meydana gelen gestasyonel diyabet olarak tanımlanan gebelik şekeri görülebilir. Birinci derece yakınlarda şeker hastalığı görülmüş ise, gebemizde obezite durumu söz konusu ise, bir önce ki gebeliğinde şeker hastası söz konusu ise, sebepsiz gebelik kaybı yaşanmışsa, o zaman anne adayının şeker hastalığı açısından takip edilmesi önemlidir. Gebelikte anne aydında oluşan insülün direnci bebeğin glukoz ihtiyacını karşılamak için oluşur. Bu durum gebeliğin sorunsuz geçmesi durumunda kendiliğinden yok olur. Gebelikte şeker yükleme testi gebeliğin başında anne adayının açlık şekerine bakılır. Herhangi bir riskin tespit edilmediği durumlarda doktor tarafından gebeliğin 24 ve 28 haftaları arasında şeker yükleme testi yapılır. Riskli durumlarda bu test daha erken yapılır.

Gebelik şekerini belirlemek için anne adayına 50 veya75 gr glukoz (şeker) içirilir. Bir saat geçtikten sonra kanda ki glukoz seviyesi kontrol edilir. Eğer glukoz seviyesi 140 mg/dl altındaysa anne adayında gebelik şekeri olmadığı belirlenir. Ancak glukoz seviyesi bu değerin üzerine cıkarsa o zaman 3 saatlik 100 gr glukoz testi yeniden yapılır. Bu test sonucunda anne adayımızda gebelik şekeri olup olmadığı netleşir. Bu test yapılırken anne adayı fazla hareket etmemeli ve herhangi bir şey tüketmemelidir. Bu testin doğru sonuç vermesi açısından oldukça önemlidir. Bunun yanında alternatif testler de vardır.

Diyabet anne ve bebek için oldukça riskli bir hastalıktır. Şeker hastası olan bir gebede yüksek tansiyon, gebelik zehirlenmesi düşük ve erken doğum gibi sorunlar şeker hastası olmayan gebelere göre daha yüksektir. Gebelikten önce anne adayında ortaya çıkan şeker hastalığı bebeklerde bazı anomalilerin görülmesine neden olabilir. Ayrıca gebelikte başlayan şeker hastalığı böyle bir soruna neden olmazken, her iki şeker hastalığı döneminde de makrozomik bebek gelişimi görülebilir.

Bu bebeğin fazla kilolu doğması anlamına gelmektedir. Bu da anne adayının sezaryen ile doğum yapmasına neden olur. Gebelik döneminde kontrol altına alınan kan şekeri seviyesi oluşabilecek riskleri önlemede önemli bir rol oynar. Bu nedenle gebelerde HbA1C ve glukoz seviyelerinin kontrolü oldukça önemlidir.

Sık idrara çıkma, susuzluk hissi, yorgun hissetmek, kilo kaybı, aşırı yeme isteği, sürekli halsizlik anne adayında şeker hastalığının olduğunu gösterir.  Her anne adayında bu belirtiler olmayabilir. Bu nedenle diyabeti anlamak için şeker yükleme testi yapılması gerekir.

Gebelik şekerinin tedavisinde anne adayına normal şeker hastaları gibi ilaç tedavisi uygulanmaz. Bunun yerine insülin, diyet ev egzersiz programları uygulanır. Yüzme ve yürüyüş gibi egzersiz programları da kan şekerinin düzene girmesine yardımcıdır.

Gebelikte şeker yükleme testi ile ilgili yasal bir zorunluluk olmadığı bu testi yaptırmak için karar vermenin anne adaylarına düştüğü ifade ediliyor. Herhangi bir diyabet riski taşımıyor olsanız bile şeker yüklemesi testini yaptırıp yaptırmayacağınıza doktorunuza danışarak karar verebilirsiniz.