Hamileliğin 18-21 haftalarında yapılacak testler; Ultrason muayenesinin gebeliğin her döneminde önem taşıdığını belirten uzmanlar, bebeğe genel anotomik inceleme yapılmasını tavsiye ederler. İleri düzey ultrasonografi kullanılarak bebeğin anatomisi incelenir. ileri düzey ultrason muayenesinde bebeğin organlarının ölçümü, parmaklarının yapı şekil yanında iç organlarının gelişimine, beyinde, omurilikte, yüzde, bacaklarda, kollarda, iç organlarda hayatı tehdit edecek ya da engelliliğe yol açacak önemli yapısal anormalilik olup olmadığına bakılır. İleri ultrason taramasının 18. haftadan sonra yapılması gerektiği bunun nedeni olarak da beyin ve omurilik yapısının 16. haftada tamamlanmasından dolayıdır. Anomali taramasında bebeğin tüm organlarının gelişimine bakılırken, iç organları araştırılır. Taramalarda bebeğin kalbinde bir sorun görülürse 20. hafta ile 24. haftada fetaleko yapılır.
Anomali taraması
Ayrıntılı ultrason, anne adaylarının gebelik dönemlerinde bebeklerine yapılacak en önemli tetkiktir. Anomali taraması hamileliğin 17-23 haftaları arasında yapılır. Fetal anomali taramasını yapılma nedeni anne karnında ki bebeğin organlarının ayrıntılı olarak görüntülemektedir. Her anne adayının tek isteği dünyaya sağlıklı bir bebek getirmek olduğunu belirten uzmanımız anomaliyle bebek sahibi olma riskinin genellikle yüzde 3-5 civarında olduğunu söylerler.
Ayrıntılı ultrason taraması anne adaylarımızın gebelikleri boyunca bebeklerine yapılacak en önemli tetkik olduğunu belirten uzman doktorlar, anomali taramasında ki temel amacın, anne karnında ki bebeğin gelişimi ve organlarının sağlıklı olduğunun ileri düzeyde kontrol edilmesi olduğunu söylerler. Yaklaşık olarak 30 dakika süren bir ultrason muayenesi olan anomali taramasının mutlaka deneyimli kişiler tarafından yapılması gerekir.
Anomali taramasında yapılan tetkikler
-
Bebeğin el ve ayak parmakları
-
Kol ve bacakları
-
Kalp odacıkları, kalp kapakçıkları, kalp duvarları, damar giriş ve çıkışlarının doğru olup olmadığı
-
Bebeğin midesi, bağırsakları, böbrekleri, mesanesi, karın duvarı
-
Yüz kemikleri, dudak, damak, buru anatomisi, kulakları
-
Beyin, beyincik gelişimi, beyin boşlukları
-
Omurga sistemi dahil olmak üzere tüm organlarının ayrıntılı olarak incelemesi ve değerlendirilmesi yapılır.
Bu tarama sonunda bebekle ilgili herhangi bir sorunun olup olmadığı detaylı olarak kontrol edildikten sonra sonuçlar ayrıntılı bir raporla verilir.
Fetal anomali görülme olasılığını artıran nedenler
İleri yaş gebeliği, tek yumurta ikizleri ve akraba evliliklerinin fetal anomali görülme olasılığını artıran nedenler olduğunu belirtirken, bununla birlikte anne adayının gebeliği sırasında meydana gelen oluşumlarında bebekte anomali görülme olasılığını artırdığı söz konusu oluşumlar şöyledir;
-
Anne adayının gebeliği sırasında kullandığı ilaçlar
-
Maruz kaldığı röntgen ışınları
-
Maruz kaldığı röntgen ışınları
Gebelikte anne adaylarının yaptırması gereken en önemli tetkik olduğunu söyleyen uzmanımız, bazen organların fonksiyonların görülemediği durumlarında olabileceğini belirtir. Misal olarak kulak incelemelerde normal görülebilir ama bebeğin doğumdan sonra işitme kaybı ortaya çıkabilir.
Uzmanımız tarafından anomali taraması hamileliğin 20-21 haftaları arasında yapılması önerilir. Bu taramada yapılan incelemeler;
Belirtilen haftada yapılan ayrıntılı ultrason muayenesinde bebeklerin anne karnında yapısal bir anomalisi olup olamadığı test ediliyor. Örneğin bebeğin kalbi normal mi? Kaç parmağı var? Ya da kolu bacağı var mı? Tüm uzuv ve organları en ince ayrıntısına kadar inceleniyor. Burun kemiği var mı? Kalpte beyaz nokta var mı? Ya da bebeğin ense kalınlığı ölçümü gibi down sendromu ile ilgili ihtimaller de araştırılıyor. Rahim ağzı ölçümleri yapılarak anne adayında erken doğum riskinin olup olmadığını tespit etmek için vajinal ultrosonografiyle rahim ağzı uzunluğu ölçülüyor.
Özellikle hamileliğin son dönemlerinde ortaya çıkan gebelik zehirlenmesi, yüksek tansiyon gibi riskler araştırılıyor. Amniyon sıvısı miktarı ölçülüyor.
Ultrason terimlerinin anlamları nelerdir
Hamilelik sürecinde bebeğin gelişim ve sağlık durumu kontrolü için bilgiler veren ultrason muayenesi sonucunda çok sayıda parametrik değer ortaya çıkmaktadır. Söz konusu terimlerin farklı ve önemli anlamlarının bulunduğu belirtilir.
Hamilelikte ultrason terimleri olarak gebelerin karşılarına çıkan FTA, GA (ga), GS, BPD, AUA (aua), D, DR, ve bebeğin kalp atış hızını gösteren terimlerin normal değerlerinin bilinmesi tavsiye edilirken, buna neden olarak da ultrasonda bebeğin gelişiminin sürekli takip edilmesi gösterilir. Ultrasonda bunlar dışında farklı parametrelerinde olduğu belirtilirken, LMP, CRL, AC, HC, ve FL gibi terimlerin de bilinmesinde fayda olduğu ifade edilir.
Hamilelikte ultrasonla yapılan ölçümler ve çıkan değerlerin anlamları ise şöyledir
-
AC bebeğin karın çevresinin ölçüsü anlamına gelir.
-
AFI amniyotik sıvı miktarının ultrasonla net bir biçimde ölçülmesi anlamında kullanılmaktadır.
-
CRL anne kanındaki bebeğin popo ve baş mesafesi anlamına gelir.
-
DD bebeğin tahmini doğum tarihini verir.
-
EDD bebeğin tahmini doğum tarihidir. Diğer ultrason terimleri ile birlikte kullanılmalıdır.
-
EDD (LMP) son adet tarihine göre doğum zamanı
-
EDD (AUA) bebeğin anne karnında ki ölçümlerine göre tahmini doğum zamanını verir.
-
FHR – fetalheartrate: Anne karnında ki bebeğin kalp atış hızı (ultrasonda bebeğin kalp atış hızını gösteren değer olarak gösterilir. Normal bir fetüsün kalp atış hızının değeridir. Bebeğin uterus döneminde kalp atışlarının dakikada 120 ila 160 atım (bpm) arasında değiştiği ifade edilmektedir. Kalp atışlarını yaklaşık olarak gebeliğin 6. Haftasında sonografik olarak ölçülebilir.
-
EFW ultrason ölçümleri ile birlikte kullanılır. Bebeğin tahmini ağırlığını ifade eder.
-
FL uyluk kemiği uzunluğu anlamına gelir. Femur vücudun en uzun kemiğidir. Gebeliğin 4. Ayı itibari ile bebeğin boyu hakkında bilgi verir.
-
GA (AUA) tahmini bebek yaşını verir.
-
GA (LMP) anne adayının son adet tarihinden ölçümün yapıldığı güne kadar olan zamanı gösterir.
-
HL dirsek ve omuz arasındaki kolun uzun kemiği olan humerusu ifade eder.
-
LMP anne adayının son adet tarihinin ilk gününü ifade eder
-
VALUE yazan kısmın atında ki yer bebeğin tahmini kilosu olarak ifade edilirken, Range terimi de standart sapmayı vermektedir. Yani bu rakamlar bebeğinizin hangi gramlar arasında olduğunu gösterir.
-
BPD (BiParietalDiameter) bebeğin başını iki kulak arası ölçen çap anlamına gelir.
-
OFD (Occipitofrontaldiameter) bebek baş kısmından daha uzun olan ön ve arka çapını ifade eder.
-
HC (HeadCircumference) bebeğin kafa çevresinin uzunluğu anlamına gelir.
-
NT bebeğin ense pilisi kalınlığı anlamına gelir
-
RV bebeğin kalbindeki sağ karıncığı ifade eder.
-
LA bebeğin kalbindeki sol kulakçığı ifade eder.
-
LV bebeğin kalbindeki sol karıncığı ifade eder.
-
RA bebeğin kalbindeki sağ kulakçığı ifade eder.
-
AO aort bebeğin kalbinden çıkan ana atardamarı ifade eder.
Doppler ultrasonografi kısaltılmış terimleri
-
D Diastol sonu akım hızıdır. Ayrıca kalbin gevşeme safhasının en sonunda damardaki kan akım hızını ifade eder.
-
S Doppler dalga şeklinin en uç yani tepe noktasını ifade eder. Ayrıca kan akım hızının büyük oranda olduğu noktadır.
-
A ortalama kan akım hızıdır.
-
PI pulsatilite indeksidir.
-
RI direnç indeksidir.
-
S/D Sistol ve diyastoldeki kan akım hızı oranını ifade etmektedir.
Gebelikte yapılan ultrason terimleri ile ilgili anne adaylarının unutmaması gereken konu; belirtilen bu ölçümlerin hepsinin milimetrik ölçüler olduğudur. Doktorunuzun ölçümleri yaparken birkaç milim fazla ya da eksik ölçebilme ya da birkaç gün saptırabilme olasılığı olabileceğini unutmamalıyız. Bazen bir haftalık sapmalar bile normal kabul edilebilir. Herhangi bir olumsuz durum olduğunda doktorunuzun mutlaka sizi bilgilendireceğini bilmeniz gerekir. Yukarda belirtilen değerler tek başına bir anlam ifade etmez söz konusu değerler sadece uzman doktorların değerlendiresi ile yapılır.
Tahmini doğum tarihi nasıl hesaplanır?
Anne ve baba adayları bebek sahibi olacaklarını öğrendikleri günden itibaren onun ne zaman doğacağını merak ederler. Hamilelik dönemi 40 haftadan oluşan uzun bir yoldur. Doğuma kaç gün kaldığı nasıl anlaşılır. Tıbbi tanımlara göre doğum gebeliği 40. Haftasında gerçekleşir. Buna rağmen doğumların bir kısmı daha erken de gerçekleşebilmektedir. Bebeğin yaklaşık doğum tarihini hesaplayan otomatik hesaplama motorları internet üzerinden gebelere hizmet vermektedir.
Bu hesaplama motorları Doğuma kaç gün kaldığını ortalama olarak hesaplar. Sizde buradan tahmini doğum tarihinizi öğrenebilirsiniz. Gebeliğin uzun ve özenle geçirilen sürecini, bebekle taçlandıran doğuma kadar geçen süre kırk haftalık gebelik olarak süreci olarak tanımlanır. Hamilelik sona erdiğinde doğum gerçekleşir. Her doğum 40 haftada beklenmez. Bazı gebelerin doğumu 40 haftadan önce olurken bazı gebelerin ki 40 haftayı biraz geçebilir. Bu nedenle doğuma ne kadar kaldığını hesaplayan araçların son adet tarihini temel alarak tahmini bir hesaplama yaptığını unutmamamız gerekir. Doğum yapacağınız tarihle ilgili doktorunuzun verdiği tarihi temel alarak hazırlıklarınızı bu yönde yapmanızı öneririz.
Tahmini doğum tarihi, otomatik hesaplama araçlarının yanında dört işlem yapılarak da hesaplanabilir. Dört işlemle hesaplamak için son adetinizin başladığı tarihe 7 gün eklenip, 3 ay geriye giderek kolay bir şekilde hesaplayabilirsiniz. Bu yönteme ‘negele’ adı verilmektedir. Bu tahmini doğum tarihi doğumun olacağı son tarihtir.
Adet düzensizliği olan gebelerde yanılma olabilir. Bu gibi durumlarda doktor tarafından yapılan ultrason ölçümlerinden faydalanılır.
Doğum yapma zamanları her anne adayı için farklılık gösterebilir. (40 haftadan erken ya da geç olabilir) bu sebepten dolayı doğum zamanınız ile ilgili doktorunuzun yönlendirmelerini dikkate alarak gerekli hazırlıkları yapmalısınız.
Leave a Reply