Smear testi nedir? Smear testi nasıl yapılır?

Smear testi, başta rahim ağzı (serviks) kanseri olmak üzere rahim ağzındaki hücresel düzensizlik ve kanser öncüsü hücrelerin ve enfeksiyonların saptanmasında kullanılan bir tarama testine smear testi denir. Ayrıca rahim içi zarı (endometrium) kanserinin de erken teşhisine yardımcı olabilir. Böylelikle hücresel bozukluklar rahim ve rahim ağzı kanserine dönüşmeden erken evrede tespit edilir.  Hasta sağlığına tamamen kavuşabilir.

Smear testi, rahim ağzı (serviks) denilen bölgeden 5-10 saniye gibi kısa süre içinde ağrısız olarak fırça yardımıyla sürüntü alınması işlemidir.

Rahim ağzı, rahmin vajina içinde yer alan kısmı olup jinekolojik muayene esnasına spekulum uygulaması ile gözle görülebilen kısmıdır. Rahim ağzı muayene esnasında doğum yapmamış kadınlarda ortası delik yuvarlak bir yapı olarak izlenir. Vajinal doğum yapan kadınlarda orta kısmı yatay bir çizgi halini alır.

Smear testinin önemi; rahim ağzında ki hücrelerde bozukluk ve değişiklikler ortaya çıkabilir. Bu değişime uğrayan hücrelere ‘ kanser öncüsü hücreler (hücresel displazi)’ denir. Smear testinin amacı değişiklikler kansere dönüşmeden tespit etmektedir. Böylelikle kadın kanser aşamasına gelmeden kolaylıkla tedavi imkanına kavuşur. Rahim ağzındaki normal hücrelerin kanser öncüsü hücreler haline gelmesinde temel neden Human Papilloma virüsüdür. (HPV)

HPV genital bölgede siğillere ve rahim ağzında kanser öncüsü hücrelerin (displazi) oluşmasına neden olur.  HPV en çok cinsel yolla bulaşır. Ülkemizde son yıllarda HPV’ye bağlı siğillerde ve rahim ağzı kanser öncüsü lezyonlarda artış söz konusudur. Smear testi (simir testi), işte bu kanser öncüsü değişikliklerin erken aşamada saptanmasında etkili kolay ve ağrısız bir işlemdir. Smear testi sayesinde hücresel değişiklikler rahim ağzı kanserine dönüşmeden tedavi edilebilir. Tedavi sonrasında kadın tamamen sağlığına kavuşur, hamile kalabilir. Rahminin alınmasına gerek kalmaz.

Smear testinde (simir testinde) rahim ağzında kanser öncüsü hücrelerin ortaya çıkması olasılığını arttıran risk faktörleri altta yer almaktadır;

• Erken yaşta ilişkiye girilmiş olması
• Birden fazla cinsel eş varlığı
• Cinsel yolla bulaşan hastalık öyküsü (bel soğukluğu, frengi, uçuk virüsü gibi)
• Genital siğil varlığı
• Kötü genital bakım
• Sigara kullanımı

ASCUS: Smear testi ile alınan hücreler patoloji uzmanı tarafından değerlendirilir. Bu değerlendirme esnasında bir iki alanda ‘’ kanser öncüsü’’ hücrelerin varlığından patoloji uzmanı şüphe duyar ve emin olamaz ise ASCUS olarak rapor eder. Bu tanı kesin olarak hücresel bozukluğu göstermez. Ancak böyle bir durumda smear testi yenilenmesi için bir yıl beklenmez. 2-3 ay sonra smear testi tekrar edilmelidir.

ASCUS tanısında 2-3 ay yeniden smear alınması için beklemek yerine ‘’kolposkopi’’  adı verilen bir büyüteç ile rahim ağzı detaylı olarak değerlendirilir. Bu değerlendirme esnasında riskli bir bulgu saptanırsa o bölgeden kesin tanı için servikal biyopsi işlemi ile doku örneği küçük bir parça olarak alınarak incelemeye gönderilir. ASCUS saptanan hastalarda Human Papilloma Virüsü Tiplendirme Testi yapılarak olayın önemi hakkında detaylı bilgi sahibi olunabilir. Bu sonuca göre HPV aşısı yapılabilir. Veya kolposkopi ile detaylı değerlendirme yapılabilir. Yeniden smear alınması için 2-3 ay beklemenin zararı olmaz, bu esnada hastalık ilerlemez.

LSIL smear testinin incelenmesi sonucunda bazı alanlarda hücresel bozukluklar saptanmıştır. Saptanan kanser öncüsü hücreler hastanın rahim ağzı kanseri olduğunu göstermez. LSIL tanısı alan olguların %90’ında bağışıklık sistemi iyi ise kendiliğinden iyileşme ve tam bir sağlık hali meydana gelir. Ancak takiplerini sağlık kontrollerini ihmal eden bağışıklık sistemi güçlü olmayan hastaların %10’unda hastalık ilerleyip HSIL denilen 3. Derece hastalık evresine ilerleyebilir.

LSIL saptanan hastalara kolposkopi aleti ile rahim ağzı büyütülerek detaylı olarak incelenir. Şüpheli alanlardan dokulardan incecik doku örnekleri alınır. Buna ‘’ servikalbiopsi ‘’ adı verilir. Bu işlem biraz ağrılı olabilir. Ancak hastaya anestezi verilmesine gerek yoktur.

HSIL mutlaka kolposkopi yapılması gerekli yerlerden biyopsi ile doku örneği alınmalıdır. Biyopsi raporuna göre yaklaşım gerekir.

Smear testi tarama testidir. Kesin bilgi veremez.  Bu nedenle şüpheli durumlarda kesin tanı için servikal biyopsi işlemi yapılır. Servikal biyopsi ile alınan dokular patolojiye gönderilir. Biyopside alınan dokuların incelenmesi sonucu 5 farklı sonuç rapor edilir:

• Normal hücreler: Smear sonucunda hücresel büyüklük olduğunu gösteren bulgular olmasına rağmen kimi zaman biyopsi sonucu temiz olarak rapor edilebilir. Bu durumda 3-6 ay sonra smear testini tekrar etmek yeterlidir.
• CIN-1: Smear testi 3-4 ay sonra tekrar edilmelidir.
• CIN-2:
• CIN-3: Smear sonucunda CIN-2 veya CIN-3 saptanması durumunda rahim ağzının üst tabakası LEEP işlemi ile alınır. Alınan bu doku baş parmağımızın tırnağı büyüklüğündedir. Patolojiye gönderilir.
• Rahim ağzı kanseri: Servikal biyopsi sonucunda rahim ağzı kanseri teşhisi konulmuş ise rahmin alınması lenf bezlerinden biyopsi yapılması ışın tedavisi kemoterapi (ilaç tedavisi) gerekir.

Smear testi sonuçlarına göre rahim ağzında kanser öncüsü hücreler saptanması halinde hastanın belirli aralıklarla kontrole gelmesi gerekmektedir. Hasta kontrole gelmez ve gerekli tedavileri almaz ise;

• Hafif dereceli bozukluklarda 10-14 yıl içinde
• Şiddetli displazilerde 1-5 yıl içinde rahim ağzı kanserine dönüşme riski vardır.

Bu nedenle yıllık kadın doğum kontrolleri ve smear testi yapılması, smear testi veya biyopsi de kanser öncüsü hücrelerin saptanması durumunda düzenli kontroller büyük önem taşımaktadır.

Tüm kadınların sağlık sorunu olmasa da yılda bir kez jinekolojik muayene olması gerekir.

Rutin jinekolojik muayene esnasında;

• Rahim ağzında yara kızarıklık renk değişikliği
• Enfeksiyon varlığı (mantar bakteri ve HPV virüsü)
• Rahimde myom polip rahim duvarında kalınlaşma
• Yumurtalıklarda kist ve yumurta sayısında azalma olup olmadığı değerlendirilir.

Eğer rahim ağzında herhangi bir sorun yoksa her yıl smear yapılmasına gerek yoktur. 3 yılda bir smear testi yapılabilir.

Yılda bir kez jinekolojik smear testi yapılması yeterlidir. Ancak bazı durumlarda smear testi daha sık aralıklarla tekrarlanması gerekir. Bunlar;

• Smear testinde şüpheli, kanser öncüsü hücrelerin saptanması durumunda
• Smear testinin tam olarak patoloji uzmanı tarafından değerlendirilmemesi
• Smear testinde değerlendirme için yeterli hücre bulunmaması olarak özetlenebilir.