Jinekoloji Sözlüğü

Jinekoloji sözlüğümüz ile tıp terimlerinin anlamlarını sitemizden takip ederek öğrenebilirsiniz.
Jinekoloji sözlüğümüz sürekli olarak güncellenmektedir.

A – B – C – Ç – D – E – F – G – Ğ – H – I – İ – J – K – L – M – N – O – Ö – P – R – S – Ş – T – U – Ü – V – Y – Z

Açıklanamayan infertilite (kısırlık):          Nedeni bulunamayan (bilinmeyen) kısırlık. (=unexplained infertility).

Agonist :                                                       Vücudumuzdaki doğal bir hormonun kopyası olarak üretilen sentetik hormonlar

Amniosentez:                                               Gebelik sırasında fetusun içinde bulunduğu sıvının bir kısmının alınması sonrasında  bebeğe ait hücrelerin üretilerek genetik yönden kromozomal analizi.

Androlog:                                                      Erkek infertilitesi uzmanı (bir ürolog ya da jinekolog olabilir).

Aşılama (=IUI):                                              İnseminasyon, yani spermatozoidlerin bir karakter yardımıyla kadının rahmine yerleştirilmesi.

Asthenozoospermia:                                   Hareketli spermatozoid oranının azalması.

Azospermi:                                                   Spermde hiçbir spermatozoidin bulunmaması.

Biyolojik anne/baba:                                    Yumurta / spermatozoidlerin sahibi.

Biyopsi:                                                         Bir dokudan patolojik tetkik amaçlı parça alınması.

Donor (=verici):                                            Nakil için verici (spermatozoid, oosit ve embriyo gibi).

Döllenme:                                                     Yumurta ile spermatozoidin bir araya gelerek tek bir hücre oluşması (fertilizasyon)

Ejakülasyon:                                                 Sperm ve içeriğinin boşaltılması (ilişki veya masturbasyonla). (Ejekulat=meni)

Embriyo:                                                       Döllenmiş yumurta. İki hücreli dönemden başlayıp, gebeliğin ikinci ayına kadar cenin bu adı taşır.

Endometriosis (Endometriozis):                Normalde yalnızca rahim içinde bulunması gereken endometrium hücrelerinin, vücudun değişik yerlerinde bulunması hastalığı.

Endometrium:                                              Rahimin içini kaplayan ve adet döneminde dökülen zar.

Etik Komite:                                                  Mesleki ve ahlaki yönden ortaya çıkabilecek sorunların görüşüldüğü kurul.

Fetus:                                                            İkinci aydan itibaren embriyoya verilen isim (=cenin).

Fizyoloji:                                                       Vücuttaki dokuların normal çalışma düzenlerinden ve özelliklerinden söz eden bilim dalı.

Follikül:                                                         Yumurta içeren ve yumurtalıklarda oluşan kesecikler.

FSH (Follicle Stimulating Hormone):         Beynin hipofizinden salgılanan kadında follikülün (yumurtanın) olgunlaşmasını ve erkekte ise spermatogenezi (sperm gelişimini) sağlayan hormon.

Genetik Yapı:                                        Anne ve baba tarafından, doğacak çocuğa aktarılan özellikler.

GnRH:                                                           (Gonadotropine Releasing Hormone) Hipofizi kontrol eden, beynin hipotalamusundan salgılanan hormon

HCG (Human Chorionic Gonadotropine): Gebeliğin teşhisinde kullanılan, embriyo tarafından salgılanan hormon. Yapısal olarak LH’ye benzediği için ovülasyonun başlatılmasında da hastaya bu hormonu içeren ilaçlar yapılır

Hemofili hastalığı:                                        Genetik geçişli, bir tür pıhtılaşma bozukluğu hastalığı.

Hiperstimülasyon:                                       Yumurtalıkların uyarılması sırasında alınan hormonlar yüzünden yumurtalıkların aşırı tepkisi. Bu durumda yumurtalıklar fazlaca büyür ve kistler oluşur

Hipofiz:                                                          İç salgı bezlerinin çoğunu kontrol eden, beynin hemen altında bulunan iç salgı bezi.

Histerosalpingografi (HSG):                       Rahmin ve tüplerin radyolojik olarak incelenmesiyle, iç yapıları hakkında bilgi edinilmesi. (=İlaçlı rahim filmi)

HMG (Human Menopausal Gonadotropin):  Yumurtalıkları uyarmak için kullanılan, FSH ve LH hormonlarını içeren ilaçlardır.

İmplantasyon:                                              Embriyonun rahmin içindeki endometrium hücrelerine yuvalanıp gebeliği başlatması. (=yuvalanma)

İnterfil:                                                           Bir yıl boyunca korunmamaya rağmen gebeliği olmayan (=kısır).

İnfertilite:                                                      Kısırlık durumu

İnseminasyon (IUI, Aşılama işlemi):           Spermin rahim içine aşılanması ya da döllenmeyi oluşturmak için spermatozoidlerin yumurtaların yanına konulması.

IVF (İn Vitro Fertilization):                           Tüp bebek işlemi.

Jinekolog:                                                     Nisaiyeci, kadın hastalıkları ve doğum uzmanı.

Jinekoloji (Nisaiye):                                     Tıbbın kadın hastalıkları ve doğum ile ilgili bölümleri içeren dalı.

Kateter:                                                         (=kanül) Sperm ve embriyoyu yerleştirmeye yarayan plastikten ince bir boru.

Kordosentez:                                                Genetik tahlil amacıyla rahim içindeki fetusun göbek kordonundan kan alınması.

Korpus Luteum:                                           Ovülasyondan sonra kalan follikülün değişerek meydana getirdiği doku (=sarı cisimcik).

Kromozom:                                                   Her hücrenin çekirdeğinde bulunan, soya çekimi sağlayan genetik malzeme. İnsanlarda, 46 kromozom vardır.

Kültür Ortam:                                               Laboratuvarda embriyonun büyümesini sağlayan sıvı.

Laparoskopi:                                                Karın içinin görülmesini sağlayan cerrahi operasyon. Halk arasında “kansız ameliyat”.

LH (Luteinizan Hormon):                             Beyinde hipofiz tarafından salgılanan ve ovülasyonun olmasını sağlayan hormon

Mastürbasyon:                                             Elle ejekulatın (meninin) boşalmasını sağlamak.

Menopoz:                                                      Yumurtalıkların işlevinin bitmesi ile adetten kesilme hali.

Mikromanipülasyon:                                    Spermatozoidin yumurtanın içine konulması için kullanılan metodlar. Mikroinjeksiyon bunların en yaygınıdır.

Mikroinjeksiyon (=ICSI, İğneli gebelik):     Spermatozoidin yumurtanın içine enjekte edilmesi ile yapılan bir tür tüp bebek işlemi,

Moleküler biyoloji:                                       Hücrelerin içindeki yapıları araştıran bilim dalı.

Oligozoospermia:                                        Semende spermatozoid sayısının azalması.

Oosit (Yumurta):                                          Yumurta, kadın cinsel hücresi.

Oosit pick-up (OPU):                                   İlaçlarla uyarılarak oluşturulan yumurtaların toplanması işlemi.

Over (Yumurtalık):                                       Kadın yumurtalığı.

Ovulasyon indüksiyonu:                             Yumurtalıkların ilaçlarla uyarılarak çalıştırılması işlemi.

Ostradiol (Estradiol):                                   Follikül ve korpus luteum tarafından salgılanan kadınlık hormonu.

Pipet:                                                             İnce cam boru.

Polikistik over sendromu (PCO):                Yumurtalıklarda küçük ve çok sayıda kist oluşması, adetlerde gecikme, tüylenme ve obesite ile giden bir tür hastalık. Hormon bozukluğu ve kısırlık nedenidir.

Post-koital test:                                            Cinsel ilişkiden sonra rahim ağzı sıvısının ve buraya dökülen spermatozoidlerin incelenmesi.

Progesteron:                                                Korpus luteum tarafından salgılanan ana hormondur  (Yumurtanın çatlamasından sonra yumurtalıklarda gelişen yapıya “corpus luteum” denir).

Pronukleus:                                                  İçinde 23 kromozom bulunan çekirdekler. Bir tanesi dişi diğeri erkek kromozomları içerir.

Serum:                                                          Kanın pıhtılaşmasından sonra ayrılan içindeki hücrelerden yoksun olan sarı renkli sıvı.

Semen:                                                          Meni

Serviks:                                                         Rahim ağzı bölgesine verilen isim.

Siklüs :                                                          Adetin birinci gününden başlayıp, gelecek adet tarihine kadar geçen zaman. İnsanlarda yaklaşık 28 gün sürer. (Bir adet dönemi= Bir siklüs)

Sperm:                                                          Erkek tohum hücresi.

Sperm Bankası:                                            Sağlıklı spermlerin sıvı azotun içinde dondurularak saklandığı yer.

Sperm Kanalları:                                          Spermin geçişini sağlayan, testisten başlayıp penisin ucuna kadar giden kanallar.

Spermatid:                                                    Testislerde spermatozoidin oluşmadan önceki ön hali (0lgunlaşmamış sperm).

Spermatogenez:                                           Spermatozoidin oluşması.

Spermatozoid:                                              Erkek cinsel hücresi.

Subfertil:                                                       Hafif derecede kısırlık bulgularının olması.

Teratozoospermia:                                      Anormal spermatozoid şekillerinin artması.

Testis:                                                           Erkek yumurtalığı.

Tüp Bebek (ivf):                                            Embriyonun vücut dışında gelişmesini sağlayan üremeye yardımcı teknolojilerden bir tanesi.

Ultrason:                                                       Yüksek frekanslı ses dalgaları yardımıyla, iç organları inceleyen cihazlara verilen isimdir.

Ürolog:                                                          Uterus Bevliyeci, idrar yolları ve erkek genital hastalıkları uzmanı.

ÜYT (YÜT, ART):                                          Üremeye Yardımcı (Yardımcı Üreme) Teknolojileri’nin kısaltılışıdır. İngilizce’si: Assisted Reproductive Technology (= ART) olarak geçer. IVF, ICSI gibi bir çok tedavi yöntemlerinin tamamını kapsar.

Vajen:                                                            Hazne. İlişki sırasında kullanılan anatomik bölge.

Varikosel:                                                      Testisin toplardamarlarında genişlemelerin olması. Bir kısırlık sebebi olabilir.

Yumurtalıkların Uyarılması  (= Ovulasyon indüksiyonu): Hastaya birden fazla yumurta oluşması için Klomifen ve hMG gibi ilaçların verilmesi.

Zigot:                                                             Sperm ve yumurtanın birleşmesi ile oluşan hücre.