Dış Gebelik

Döllenmiş bir yumurtanın rahim içi yerine farklı bir bölgeye yerleşmesine dış gebelik denir. Bu oluşum en sık fallop tüplerinde gerçekleşir. Gebeliklerin yaklaşık olarak %1’inde görülen bu durum, erken dönemdeki anne ölümlerinin de en önemli sebebi olarak gösterilebilir. Döllenmiş olan yumurtanın farklı nedenlerle yolculuğunu tamamlayamaması durumunda görülen dış gebelik, normal gebelik bulgularını taklit ettiği için anlaşılması zor olabilir.

Normal gebelikte olduğu gibi dış gebelikte de görülen en önemli bulgular arasında; adet gecikmesi, memelerde hassasiyet, mide bulantısı ve kusma, gebelik testlerinin pozitif çıkması sayılabilir. Rahim dışındaki bir yere yerleşen yumurta zaman içinde gelişimini sürdürür ve belli bir noktaya geldiği zaman yırtılma ve kanamanın yaşanmasına neden olur. Durumun fark edilmemesi halinde ciddi sağlık riskleri yaşanabilir.

Dış Gebeliğin Nedenleri Nelerdir?

Tüplerde yaşanan tıkanıklıklar veya tüplerin hareket kabiliyetini engelleyen durumlar dış gebeliğin en önemli nedeni olarak gösterilebilir. Geçmiş dönemde geçirilen enfeksiyonlar bu sorunların yaşanmasına neden olabilir. Tüplerin doğal yapısının bozulmasına neden olacak her türlü durum, döllenmiş yumurtanın rahim içine ulaşmasını engeller.

• Geçirilmiş cerrahi operasyonlar ve
• Doğumsal şekil bozuklukları da dış gebelik nedenleri arasında sayılabilir.

Bir doğum kontrol yöntemi olarak tercih edilen spirallerin de dış gebelik nedeni olabileceği kesinlik kazanmamış bir bulgu olmasına rağmen tıp çevreleri tarafından hala tartışılan bir konudur. Spiral kullanan bir kadının gebe kalma şansı oldukça yüksek olduğu gibi bir gebelik oluşması halinde de bunun dış gebelikle sonlanma ihtimali daha yüksektir. Daha önceden dış gebelik yaşamış bir kadının bu sorunu yeniden yaşama şansı diğerlerine göre daha yüksektir.

Dış Gebelik Belirtileri

Erken dönemde görülen bütün normal gebelik bulguları dış gebelikte de görülür. İdrarda yapılan testlerin pozitif çıkmasının yanı sıra; memelerde hassasiyet, mide bulantısı ve adet gecikmesi gibi belirtilerin dış gebeliğin fark edilmesinin önündeki en büyük engellerdir. Süreç devam ettikçe;

• Vajinal kanama
• Alt karın bölgesinde çok şiddetli ağrı
• Omuz ağrısı ve
• Baygınlık hissi sürece eşlik eder.

Gebeliğin daha fazla gelişememesinin neden olduğu bu semptomlarda iç kanama başlar ve hastanın hayatı ciddi bir tehlike altına girer. Dış gebelik teşhisi tüm testlerin pozitif çıkmasına rağmen ultrason görüntülerinde gebelik ürününün görülememesiyle konulabilir. Hastada kanama belirtisinin olmaması durumunda; bhCG ölçümü yapılır. Çok nadir olsa da dış gebelik ve normal gebelik bir arada görülebilir.

Dış Gebelik Tedavisi Nasıl Olur?

Yırtılmanın görüldüğü ve kanamanın başladığı durumlarda tek tedavi cerrahi müdahaledir. Dış gebelik ürününün temizlenmesi için kullanılan yöntemler arasında; açık cerrahi ya da laparoskopik müdahale gösterilebilir. Uygulama sonucunda tüp korunabileceği gibi gebeliğin geliştiği tüpün alınması da gerekebilir. Yırtılmanın meydana gelmediği vakalarda ise “Bekle ve Gör” yaklaşımı denenebilir. Kimi vakalarda gebelik ürünü kanamaya neden olacak büyüklüğe ulaşmadan canlılığını kaybeder ve vajinal kanama ile vücuttan atılır. Bu durum hastanın cerrahi bir müdahaleye maruz kalmasını engeller. Bu hastaların çok doğru bir şekilde seçilmesi, her detay hakkında bilgilendirilmesi ve sürecin mutlaka sıkı bir kontrol altında geçirilmesi gerekir. Bu gruba giren hastaların her gün ya da en geç gün aşırı kontrole çağrılması ve hayati risk taşıyacak durumların hasta ve yakınları tarafından bilinmesi sağlanmalıdır.

Tüm hastaların kontrollerinin değerlerin gebelik öncesi değerlere düşene kadar sürdürülmesi hayati öneme sahiptir. Tüp içindeki bebeğin tespiti ultrason eşliğinde yapılmışsa ancak bebeğe ait kalp atışı alınamıyorsa bu durumda da cerrahi müdahaleye gerek kalmaz ve takip yeterli olur. Gerekli görülmesi halinde hastaya kimyasal tedavi uygulanarak iç kanamaya neden olmadan gebeliğin sonlanması da sağlanabilir.

Dış gebelik en sık; daha önce dış gebelik yaşayanlarda, 35 yaşından büyük olanlarda, kısırlık tedavisi görenlerde, geçmiş dönemde kürtaj olanlarda, sigara kullananlarda, yumurtalığında kist bulunanlarda, fallop tüpleri ya da pelviğinde iltihaplanma yaşayanlarda görülür. Bu sürecin sonunda kadınların yaklaşık olarak %70’i ilk 2 yıl içerisinde tekrar sağlıklı bir gebelik süreci yaşayabilirler. Tedavi sonrasında yeniden hamile kalmak isteyenlerin en az 2 adet dönemi beklemesi ve yumurtalık kanalının iyileşmesine gereken zamanın ayrılması son derece önemlidir.

Heterotopik Gebelik Nedir?

Dış gebeliğin ve normal rahim içi gebeliğin aynı anda görülmesi durumuna heterotopik gebelik adı verilir. Ultrason kontrollerinde gebelik ürününün tespit edilmesi sorunun gözden kaçmasına neden olabilir. Dış gebeliğin neden olabileceği risklerden korunmanın en kolay ve güvenli yolu adet gecikmesi yaşandığı zaman vakit kaybetmeden doktora görünmektir. Erken dönemde teşhis edilen dış gebelikte tüplere zarar verilmeden de süreç kontrol altına alınabilir.