Aşılama (IUI) Nedir?

Erkek kısırlığını içeren vakalarda, çok düşük sperm sayısı olduğunda veya spermin servikste fallop tüplerine ulaşacak kadar güçlü olmadığı durumlarda kullanılan aşılama nedir? Aşılama nasıl yapılır? Merak edilen tüm detaylar yazımızda…

Aşılama tedavisi (İntrauterin inseminasyon-IUI) düzenli ilişkiye rağmen gebeliğin oluşmadığı durumlarda erkek kaynaklı sorun var ise ilk başvurulan yardımcı üreme tekniğidir. Aşılama spermleri, kadın üreme sistemi içine, cinsel ilişki dışında herhangi bir yöntemle bırakma işlemidir.

Aşılama yönteminin amacı ise fallop tüplerine ulaşan sperm sayısını arttırmak ve bunun sonucunda da döllenme şansını arttırmaktır. Aşılama işleminde ki, amaç yumurtaya ulaşan kaliteli sperm sayısını artırarak gebelik oluşmasını sağlamaktır.

Aşılama aşağıdaki durumlarda uygulanır:

Bilinmeyen kısırlık
Rahim içinde sıvı problemleri, rahmin spermi kabul etmemesi
Rahim dokusunun önceden döllenme için uygulanan işlemlerden dolayı yaralanmasından dolayı spermin girişine izin vermemesi
Boşalmada sorun yaşama

Aşılama tedavisinde ilk basamak anne adayının doktor takibinde kontrollü yumurtlamasının sağlanmasıdır. Bunun için çeşitli hormon tedavileri kullanılır. Genel olarak adet döngüsüne göre anne adayına tablet veya düşük doz yumurta geliştirici iğneler verilerek yumurtalıklar uyarılmaya başlanır. Yumurta gelişimi sağlandıktan sonra (yaklaşık 10 gün) çatlatma iğnesi (hcg) verilerek yumurta çatlatılır.

İğne saatine göre 34-36 saat içerisinde eşten alınan spermler laboratuvarda bir dizi işlemlerden geçirilerek (yumurtlamanın gerçekleşeceği saatlerde erkekten alınan sperm örneği yıkanır, hazırlanır ve özel plastik bir kanülle dölyatağına yerleştirilir.)  ince bir plastik borucuk (katater) vasıtasıyla rahme bırakılır. Böylelikle spermlerin gideceği yol kısalarak yumurtalara ulaşımı kolaylaşmış olur.

Ayrıca spermler rahme bırakılmadan işlemden geçtiği için en kaliteli ve en hızlı spermler seçilmiş olur. Aşılama işlemi çok kısa, ağrısız ve anestezi gerektirmeyen basit bir uygulamadır. İşlem sonrası hasta 15-20 dk odasında dinlendirilir ve 14-15 gün sonra gebelik testi (Bhcg testi) yapması istenir.

Aşılama altta yatan kısırlık (infertilite) nedenine bağlı olarak normal ilişkiye oranla %5 – 20 artış sağlayabilir. Şans uygulama sayısı arttıkça biraz daha artar. Teorik olarak bir sınır olmamakla birlikte 6 – 7 seferden fazla denenmemesini öneririz.

Eğer evlilik ve kısırlık (infertilite) süresi uzunsa aşılama denenmeden direkt tüp bebek ve mikro enjeksiyona geçilebilir.

Aşılama tedavilerinde dünyada başarı şansı % 15-20 dir. Gebelik için en önemli etken hastanın yaşıdır. Hasta ne kadar genç ise beklenen gebelik şansı o kadar yüksektir. Ayrıca sperm faktörü başarıyı etkileyen en önemli faktördür.

Follop tüplerinde ciddi rahatsızlığı olan kadınlarda
Pelvik enfeksiyonu olan kadınlar
Çikolata kisti olanlar

Aşılama kadının ya yumurtlama tedavisi yapılmadan yumurtasının doğal olarak geliştiği dönemde uygulanır veya ilaçlarla yumurta gelişimi uyarılır. Her iki yolda da yumurtanın büyümesi ultrason ile takip edilir. İlaçla yumurta büyümesi yapıldığında tedaviye adet kanamasının 2-5. Günleri arasında başlanır. Yumurta genel olarak adet kanamasının ilk gününden sayılırsa 12-16. Günlerde hazır hale gelir. Yumurta yeterli olgunluğa ulaşınca çatlatma iğnesi yapılır. İğneden yaklaşık 35-36 saat sonra aşılama uygulanır.

Aşılama işlemi sırasında mesanenin dolu olması istenir. Jinekolojik masada rahim ağzı serum fizyolojik ile temizlenir, laboratuvarda yıkanarak hazırlanmış yaklaşık 0.5 mL hacimde hazırlanan semen örneği 10-30 saniye içinde yavaşça rahim boşluğuna bırakılır. Bu süreçler ağrısızdır. Jinekolojik masada 15-20 dakika yattıktan sonra günlük yaşama dönülür.