Yumurtalık (over) kistlerinin sebepleri nedir?

Yumurtalık kistlerinin en önemli sebebi, hormonal düzensizliklerdir. Her regl döneminde yumurtalıklar içinde yumurta hücresini taşıyan ve boyutları 3 cm’ye ulaşabilen folikül adı verilen kist oluşur. Daha sonra bu kist çatlar ve yumurta açığa çıkar. Yumurta sperm ile döllenirse gebelik oluşur. Eğer döllenmezse 14 gün sonra regl şeklinde atılır. Fakat kadında hormonal düzensizlik varsa yumurta taşıyan kistler çatlamaz ve büyümeye devam eder folikül kistini oluşturur.

Yumurtalık kistleri genelde bir şikayet sonucu ortaya çıkmaz. Çünkü, yumurtalıkların diğer organlarla teması zordur. Genel anlamda rutin kontroller sırasında ortaya çıkar. Ağrı nadir hissedilir.  Nadir olarak yumurtalık kistleri kendi etrafında dönerse veya patlarsa şiddetli ağrı oluşumu olabilir.

Bunun dışında yumurtalık kistlerinin en sık rastlanan belirtileri şöyle sıralanabilir:

• Sindirim sistemi bozuklukları
• Karında şişkinlik ve ağrı
• Regl düzensizliği
• İdrar yolu şikayetleri

Fonksiyonel olmayan bir kisttir. Çoğunlukla mikroskobik boyuttadır. Hiçbir belirti vermez ve ultrasonda dahi fark edilemez. Bazı araştırmacılar bu ufak kistlerin uzun zaman sonra kötü huylu yumurtalık kanserinin öncüsü olabileceğini söylerler.

Gençlerde en çok rastlanan yumurtalık kistidir. Genel anlamda bulgu vermezler, fakat regl gecikmesine sebep olabilmektedir. Gelişen yumurta hücresinin çatlamaması ve büyümesi sonucu oluşur. Büyüklükleri çoğunlukla 2-3 cm’dir ve tedavi gerektirmez. Herhangi bir komplikasyon yaratmazlar. Bazen kistin küçülmesini için doğum kontrol hapları kullanılabilir.

Her yumurtlamadan sonra yumurta hücresinin atıldığı doku farklılaşarak korpus luteum ismi verilen dokuya dönüşür. Hamilelik oluşursa progesteron plasentadan salınana kadar buradan üretilir. Bazen bu doku kist şeklini alır ve buna korpus luteum kisti ismi verilir. Çoğunlukla 3-4 cm büyüklüğündedir. Hormon salgılaması yaptığı için regl gecikmesine neden olabilir. Herhangi bir komplikasyon gelişmezse tedaviye gerek kalmaz. Kendi kendine kaybolur.

Aşırı hormon salgısına bağlı olarak, çoğunlukla kısırlık (infertelite) tedavisi alanlarda, çift taraflı olarak (her iki yumurtalıkta da) görülür. Tedavide yatak istirahatı ve takip etmek gerekir.

Gebelik esnasında görülen, bazen 20 cm kadar büyüyebilen kistik yapıdır. Gebelik sonunda geriler.

%80 – 85 yumurtalık kistleri iyi huyludur ve çoğunlukla 20-44 yaş arası kadınlarda görülebilir.
Eğer oluşum nedenleri hormonal düzensizlik ise kısırlığa sebep olabilirler.

Yumurtalık (over) kistinin teşhisi için muayene ve ultrason yeterli olmaktadır. Kanser şüphesinde ileri radyolojik tetkikler istenebilir.

Tedavi yumurtalık (over) kistinin cinsine göre değişkenlik gösterir.basit kistler çoğunlukla takip edilir. Ve küçülmeleri için doğum kontrol hapları kullanılır. İltihaplı kistlerde antibiyotik tedavisi uygulanır. 8-10 cm’yi geçen ya da sürekli büyüyen, ultrason ve kan testlerinde kötü huylu olma ihtimali yüksek ise; bu cins kistler ameliyatla alınır.

Bu cinste ki kistler genel anlamda sadece sol veya sağ yumurtalıklarda oluşan ve 5 cm’nin altında olan kistlerdir. Kansere dönüşme veya zehirleyici etkiye neden olmaları söz konusu değildir, iyi huylu veya “selim” olarak isimlendirilirler. Ancak bu sıkıntıya sebep olmayacakları anlamına gelmez, bazı iyi huylu kistler hormonal bozukluklarla iç içe olup ağrıya da neden olabilirler. İyi huylu kistlerin bazıları şunlardır;

Endometriosis denilen bu kistler rahmin iç duvarının, yumurtalıklarda yerleşmesidir. Bu cinsteki kistlerin içinde koyu renkli, erimiş çikolataya benzeyen kahverengi bir sıvı olduğu için bu ad verilmiştir. Temel bulgusu ağrıdır. Çikolata kisti kadınların özellikle adet dönemlerini çok sancılı geçirmeleri veya cinsel birliktelik esnasında ciddi ağrılar çekmelerine neden olabilir. Kısırlık (infertilite) nedenlerinden biridir. Kronik bir hastalıktır ve tekrarlama ihtimali yüksektir. Bu kistler cerrahi girişimle çıkarılmakta ve yeni olasılıkları baskılayıcı tedavi uygulanmaktadır.

Yumurtalıklarda ki üreme hücrelerinden gelişmektedir. Üreme hücrelerinin üretilmesi esnasında meydana gelen tersliklerden dolayı oluşurlar. İçlerinde saç kökü, tırnak benzeri cilt dokularına rastlanabilir. Bundan ötürü kimi zaman şiddetli karın ağrılarına neden olurlar. Dermoid Kist tedavisi ancak, kistlerin cerrahi yöntemle çıkarılmasıdır. Kist, kanser olarak değerlendirilirse kanserin evresine göre yalnızca yumurtalığın alınması, rahim ve yumurtalıkların karın zarı lenf bezleri ve appendiksin alınması tercih sebebidir.

Yumurtalıkların etrafında sıralanmış küçük kistlerdir. Yumurtalıklarda oluşan yumurtaların bir takım nedenlerden ötürü vücuttan atılamaması sonucu oluşan irili ufaklı çok sayıda kisttir. Polistik Over adet düzensizliği ve ileri derecede hormon bozukluklara neden olabilir ve tüm vücudu etkileyebilir. (Tip2 diyabet, kalp damar hastalığı, obezite, kısırlık, gebelikte düşük riski). Tedavi, hastanın durumuna göre uygulanır.

Habis, yani kötü huylu kistler genel anlamda yağ tabakalarının üzerinde oluşan ve farkına varılması uzun zaman alan kistlerdir. Kansere dönüşme ihtimalleri çok yüksektir, kötü huylu kistlerin tedavisinde erken teşhis çok mühimdir. Eğer kist kötü huyluysa kendi kendine kaybolmaz, hatta çok büyüyüp patlayabilme riski vardır. Yumurtalık kisti patlaması bu durumda zehirleyici etkiye, yumurtalıklarda yırtıklara ve bunlardan doğacak iç kanamalara sebebiyet verebilir.